Gelenekle Çatışan Modernleşme: Şii Entelektüel Ahmed Rızâ’nın (1872-1953) 20. Yüzyıl Başlarında Arap Dünyasının Entelektüel-Kültürel Değişimine Katkısı

Özet

Bu çalışmanın tematik odağı, Nahḍa (yeniden doğuş, rönesans) olarak adlandırılan dönemdir. Albert Hourani'ye göre Nahḍa, Napolyon'un Mısır seferinden 1939'da İkinci Dünya Savaşı'nın başlamasına kadar uzanan ve Arap dünyasında sosyal alanda köklü bir dönüşümün yaşandığı, aynı zamanda edebi-kültürel alanda da ciddi değişiklikleri beraberinde getiren bir dönemdir. Örneğin, Nahḍa, basının, matbaanın, modern modellere dayalı okulların veya üniversitelerin tanıtılmasına ve yayılmasına ve roman veya novella gibi Batı'dan gelen edebi türlerin kurulmasına yol açmıştır. Ancak Nahḍa sırasında Arap dünyasında siyasi alanda da yeni kavramlar ortaya çıktı ve bunların hepsi farklı yorumlanmış bir Arap kimliğine dayalı olup Osmanlı yönetiminden kurtulmayı amaçlamaktaydı. Ne var ki özlenen bu siyasi hürriyet ve kültürel yeniden doğuşa, Arap dilinin modern dünyaya uyarlanabilmesi için yenilenmesinin de eşlik etmesi gerekiyordu. Bu konudaki tartışmalar, 19. yüzyılın sonlarına doğru yeni ortaya çıkan ve yabancı kelimelerin benimsenmesi ve çeviri sözcükler yoluyla Arap diline girecek modern neolojizmler yaratma sorunuyla ilgilenen basında bulunabilir.

Referanslar

1. Antonius, George. The Arab Awakening. The Story of the Arab National Movement. Beirut: Librairie de Liban, 1969.
2. Hourani, Albert. Arabic Thought in the Liberal Age 1798–1939. Cambridge [u.a.]: Cambridge University Press, 1983.
3. Hourani, Albert. “From Jabal ʿĀmil to persia.” Bulletin of the school of Oriental and African Studies, University of London 49, 1 (1986): 133–140.
4. Kayali, Hasan. Arabs and Young Turks. Ottomanism, Arabism and Islamism in the Ottoman Empire, 1908–1918. Berkeley/Los Angeles/London: University of California Press, 1997.
5. Khalidi, Tarif. “Shaykh Ahmad ʿArif al-Zayn and al-ʿIrfan.” In: Intellectual life in the Arab East, 1890–1939, edited by Marwan R. Buheiry, 110–124. Beirut: Center for Arab and Middle East Studies, American University of Beirut, 1981.
6. Mervin, Sabrina. Un réformiste chiite. Ulémas et lettrés du Gabal ‚Amil (actuel Liban-Sud) de la fin der lʿEmpire ottoman à lʿindenpendance du Liban. Paris: Edition Karthala, 2000.
7. Naef, Silvia. “Aufklärung in einem schiitischen Umfeld: Die libanesische Zeitschrift al-ʿIrfān.” Die Welt des Islams 36, 3 (1996): 365–378.
8. Pohl-Schöberlein, Monika. Die schiitische Gemeinschaft des Südlibanon (Ǧabal ʿĀmil) innerhalb des libanesischen konfessionellen Systems. Berlin: Klaus Schwarz Verlag, 1986.
9. az-Zain, Raġda Naḥḥās. “aš- Šaiḫ Aḥmad ʿĀrif az-Zain (1884-1960) rāʾid iṣlāḥī fī Ǧabal ʿĀmil awāʾil al-qarn al-ʿišrīn.” Yüksek Lisans Tezi, American University of Beirut (AUB), 1996.