Kitap Değerlendirme İlkeleri

Nesir: Edebiyat Araştırmaları Dergisi, yılda iki kez (Nisan ve Ekim) yayımlanan, çift kör hakemli, açık erişimli, Türkçe ve İngilizce özgün edebiyat araştırmalarına yer veren akademik bir dergidir. Dergide araştırma makalesi ve kitap değerlendirme türlerinde yazılar kabul edilmektedir.

Bu metin, kitap değerlendirme türündeki yazılar için geçerli olan amaç, kapsam, değerlendirilecek esere ilişkin koşullar, içerik ilkeleri ve değerlendirme sürecine ilişkin özel bilgileri içermektedir. Yazının gönderim süreci, dili, biçimsel düzenleme ve atıf kuralları gibi genel teknik hususlar için lütfen Yazar Rehberi’ne başvurunuz.

Amaç ve Kapsam

Nesir, her sayısında edebiyat kuramı, edebiyat tarihi, karşılaştırmalı edebiyat ve Türk edebiyatı araştırmaları alanında yayımlanan akademik kitaplara ilişkin, Türkçe veya İngilizce kaleme alınmış kitap değerlendirmelerine yer vermektedir.

Değerlendirme yazıları şu ilkelere göre yapılandırılmalıdır:

  • Analitik Bir Yaklaşım: Değerlendirilen eser, basitçe özetlenmemeli; temel argümanları, kavramsal çerçevesi, literatürdeki yeri ve özgün katkısı bağlamında analitik bir biçimde sorgulanmalıdır.
  • Eleştirel Derinlik: Eleştiri, olumlama ya da olumsuzlama gibi yargılayıcı bir tutumdan çok, eserin iç tutarlılığına, metodolojisine ve düşünsel dayanaklarına odaklanan bir açımlama içermelidir.
  • Katkı ve Sınırlılığı Birlikte Düşünme: Yazı, yalnızca eserin güçlü yönlerini ya da eksiklerini değil; bu ikisini birlikte düşünmeye olanak sağlayacak bir kavramsal çerçeve sunmalıdır.
  • Yeni Düşünme Alanları Açma: Eleştiri metni, değerlendirilen eserin sunduğu düşünsel zemin üzerinden yeni sorular sormayı, alana dair yeni imkânlar açmayı hedeflemelidir.

Nesir, katkı ve sınırlılığı karşıt kutuplar olarak değil, birlikte düşünmeyi mümkün kılan iki imkân olarak gören değerlendirme yazılarını yayımlamayı amaçlar.

Değerlendirilecek Eserlere İlişkin Koşullar

  • Değerlendirmeye sunulan kitaplar edebiyat kuramı, edebiyat tarihi, karşılaştırmalı edebiyat ve Türk edebiyatı araştırmaları alanında olmalıdır.
  • Değerlendirmeye sunulan kitaplar son dört yıl içinde yayımlanmış olmalıdır. Yeni çeviriler veya önemli ölçüde yeniden basımları yapılmış klasik akademik eserler istisna olarak kabul edilebilir.
  • Akademik derinliğe sahip monografiler ve editoryal bütünlük taşıyan derleme kitaplar değerlendirilebilir.
  • Ders kitapları, genel okuyucuya yönelik popüler yayınlar ve kurmaca eserler, yalnızca eleştirel kuramsal bağlamda ele alındığında değerlendirme kapsamına alınabilir.
  • Değerlendirilmesi önerilen kitaplara göz atmak için tıklayınız. Liste sınırlayıcı değildir, farklı öneriler de memnuniyetle kabul edilir.

Yazar ve Çıkar İlişkisi

  • Bir kitabın yazarı, çevirmeni, editörü veya yayıneviyle doğrudan ilişkili kişiler o kitap hakkında değerlendirme yazamaz.
  • Yazarlar, varsa çıkar çatışmalarını beyan etmelidir.
  • İki yazarlı değerlendirme yazıları kabul edilir; ancak her yazarın katkısı net bir biçimde belirtilmelidir (örn. “İki yazar da metnin tüm bölümlerine eşit katkıda bulunmuştur.”).

İçerik İlkeleri

Güçlü bir kitap değerlendirme yazısında şu unsurların sıralı biçimde yer alması önerilir:

  • Konu ve Problem Alanı: Kitabın yazarı, başlığı, yayımlandığı yıl ve yayınevi belirtilerek eserin hangi temel konuya, güncel akademik tartışma ve problem alanına odaklandığı ortaya konur.
  • Temel Soru ve Tez: Yazarın hangi temel soruyu sorduğu ve buna hangi tez veya argümanla yanıt geliştirdiği; yazarın bu tezi hangi kuramsal ve kavramsal çerçeveyle somutlamayı vadettiği açık biçimde ifade edilir.
  • Tezin Gelişimi ve İç Tutarlılığı: Kitabın bölümleri basitçe özetlenmez; kitabın temel tezinin her bir bölümde sırayla hangi alt tezlerle açımlandığı, bu alt tezlerin ana tezle nasıl ilişkilendirildiği ve tüm argümantasyonun ne ölçüde tutarlılık taşıdığı analitik bir yaklaşımla değerlendirilir.
  • Katkılar ve Sınırlılıklar: Kitabın hangi başat konuları derinlikli ve güçlü biçimde ele aldığı; buna karşılık hangi konuları sınırlı bıraktığı ya da dışladığı nesnel bir tutumla incelenir; temel kavramsal tercihler ve metodolojik eksenler tartışılır.
  • Okur Kitlesi ve Alandaki Önemi: Kitabın dili ve yaklaşımı açısından hangi okur gruplarıyla diyalog geliştirebileceği ve ilgili tartışma alanına yaptığı özgün katkı ya da açtığı yeni düşünme imkânları açık biçimde ifade edilir.

Dil ve Biçim İlkeleri

  • Format: Times New Roman, 12 punto, 1,5 satır aralığı kullanılmalıdır. Sayfa kenar boşlukları standart 2,5 cm olmalıdır.
  • Dil: Kitap değerlendirmeleri Türkçe veya İngilizce olabilir. Türkçe metinlerde, Türk Dil Kurumu ve Necmiye Alpay’ın Türkçe Sorunları Kılavuzu (Metis, 2018) esas alınmalıdır. İngilizce metinlerde, Merriam-Webster’ın çevrimiçi sözlüğü imla açısından temel alınır.
  • Öz: Türkçe yazılan kitap değerlendirmelerine yaklaşık 150 kelimelik İngilizce bir özet eklenmelidir. Bu özet, derginin web sitesinde yayımlanır.
  • Uzunluk:
    • Tek kitap değerlendirmelerinde sözcük sayısı 600–2000.
    • Karşılaştırmalı/çoklu kitap değerlendirmelerinde sözcük sayısı en fazla 3000.
    • Gerekli durumlarda, inceleme üst sınırı kitap değerlendirme editörü onayıyla genişletilebilir.
  • Dipnotlar: Dipnot yöntemi tercih edilir ve The Chicago Manual of Style’ın 18. baskısına uygun biçimde hazırlanmalıdır. Parantez içi referans yalnızca tek bir kitabın değerlendirildiği yazılarda kullanılabilir.
  • Diğer Hususlar: Alıntılama, büyük harf, tarih ve sayı kullanımı gibi diğer bütün biçimsel ve dilsel yazım ilkeleri için Yazar Rehberi’ni inceleyiniz.

Değerlendirme Süreci

  • Kitap değerlendirme yazıları hakem sürecine tabi değildir.
  • Gönderilen tüm kitap değerlendirmeleri öncelikle kitap değerlendirme editörü tarafından incelenir; yayıma uygun bulunan metinler baş editör onayıyla süreçlendirilir.
  • Değerlendirme yazıları yıl boyunca sürekli olarak kabul edilmektedir. Teslim tarihi Nisan sayısı için 1 Mart, Ekim sayısı için 1 Eylül’dür.

İletişim