Estetik Teorinin Ötesinde: Romantik Eleştiride Sanat ve Şiirin Tesellisi

Özet

“Estetik Teorinin Ötesinde: Romantik Eleştiride Sanat ve Şiirin Tesellisi” Alman romantik eleştirmenlerinin modernitenin şafağında politik, felsefi ve ahlâki zorluklarla nasıl yüzleştiklerini ve yanıtlarının zamanımızla kalıcı ilişkisini göstermeyi amaçlıyor. Zaman kavramını ve temsilini metafizik sistemlerin ötesinde somutlaştırmak hem romantizmin hem de modernitenin başlıca uğraşlarındandı. Fransız Devrimi'nin ardından yaşanan çalkantılı siyasi ve ahlâki krizler sırasında Alman romantizminin en önemli teorik organı olan kısa ömürlü Athenäum (1798-1800) dergisi etrafında toplanan erken dönem Alman eleştirmenleri Friedrich Schlegel, Novalis ve Friedrich Schleiermacher felsefenin kapsayıcı ilkelerine ilk defa şüpheyle bakan bir ekolü oluşturdular. İnsanın faniliği felsefi terimlerle ifade edilemeyen ve temsile ait olmayan zaman içinde olma, zamanın geçişi, kayıp ve keder gibi deneyimler üretir ve bu deneyimler biçim düzeyinde yansımazlar. Dolayısıyla felsefi sistemlerin temsil edilemeyeni temsil edememesinin yükü, Schlegel’e göre felsefenin yetersizliğinden kaynaklanır ve bu yükün sorumluluğu şiire ve sanata düşer. Temsil yeteneğinin sınırında devreye giren sanat ve şiir, dile gelmeyeni ima eder ve kavram ve temsil arasındaki mesafeyi kapamaya yönelirler. Athenäum eleştirmenlerinin fragmanı felsefi bir biçim ve yeni bir iletişim organı olarak geliştirmelerinin etkileri Nietzsche, Heidegger ve Walter Benjamin’in yazılarında izlerini sürdürür ve Hans-Georg Gadamer’in hermenötiğine ve de Nietzsche aracılığıyla postyapısalcılığa yol açar. 

Referanslar

1. Benjamin, Walter. Der Begriff der Kunstkritik in der deutschen Romantik. Frankfurt am Main: Suhrkamp, 1973.
2. —. Gesammelte Schriften. Frankfurt am Main: Suhrkamp, 1972.
3. —. “Über den Begriff der Geschichte.” In his Illuminationen. Ausgewählte Schriften, 251-261. Frankfurt am Main: Suhrkamp, 1977.
4. Berlin, Isaiah. “The Romantic Revolution: A Crisis in the History of Modern Thought.” In The Sense of Reality, edited by Henry Hardy, 168-193. New York: Farrar, Straus and Giroux, 1977.
5. Berman, Antoine. The Experience of the Foreign: Culture and Translation in Romantic Germany. Translated by S. Heyvaert. New York: State University of NewYork Press, 1992.
6. Calasso, Roberto. “Absolute Literature.” In his Literature and the Gods, translated by Tim Parks, 167-193. New York: Alfred A. Knopf, 2001.
7. Deleuze, Gilles. Kant’s Critical Philosophy: The Doctrine of the Faculties. Translated by Hugh Tomlinson and Barbara Habberjam. Minneapolis: University of Minnesota Press, 1984.
8. Foucault, Michel. The Order of Things. An Archaeology of the Human Sciences. New York: Random House, 1970.
9. Heidegger, Martin. Gesamtausgabe. Frankfurt am Main: Vittorio Klostermann, 1975.
10. —. Nietzsche. Translated by David Farrell Krell, Joan Stambaugh, Frank A. Capuzzi. San Francisco: Harper & Row, 1979-87.
11. Heine, Heinrich. Säkularausgabe (HSA). Berlin: Akademie; Paris: Editions du CNRS, 1970.
12. Hikmet, Nâzım. Bütün Şiirleri. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2013.
13. Kant, Immanuel. Werke. Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft, 1983.
14. Lacoue-Labarthe Philippe, and Jean-Luc, Nancy. The Literary Absolute: The Theory of Literature in German Romanticism. Translated by Philip Barnard and Cheryl Lester. New York: State University of New York Press, 1988.
15. Löwy, Michael, and Robert Sayre. Romanticism Against the Tide of Modernity. Translated by Catherine Porter. Durham and London: Duke University Press, 2001.
16. Novalis (Friedrich von Hardenberg). Werke. Munich: C. H. Beck, 1987.
17. Schlegel, Friedrich. Kritische Ausgabe. Paderborn: Schöningh, 1958.