Osmanlı’da Tezkiretü’l-Evliya Tercümanlığı: Üsküdar İskele Camii’inde Bir Vakıa-ı Kutb-i Âlem
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.11004010Anahtar Kelimeler:
Feridüddin Attar, Tezkiretü’l-Evliya, tarikatname, biyografi, tercümeÖzet
Bu yazıda Feridüddin Attar’ın (ö. 1221) kaleme aldığı Tezkiretü’l-Evliya başlıklı kitabının on yedinci yüzyıl Türkçe tercümelerinden biri tanıtılmaktadır. Hacı Selim Ağa Kütüphanesi, Hüdai Efendi koleksiyonunda bulunan bu metinde tercüman Ebu Turab Nahşebi’nin (ö. 859) biyografisini çevirdikten hemen sonra Ebu Turab’ın tecrübesini kendisinin de yaşadığını iddia eder. Bu metinde kullanılan dil ve mezkur anlatı iki anlamda önemli hâle gelir: Birincisi, tercümenin yapıldığı bağlama dayanarak tercümanın metnin türünü değiştirmesi; ikincisi ise tercümanın kendisini doğrudan metnin içine sokarak, yani o ufak pasajın geçtiği kısmı bir nevi ego-document’e dönüştürerek, kendisini metinde anlatılan tasavvufi dünyanın bir parçası kılmasıdır.
Referanslar
Ambrosio, Alberto F. “L’époque de l’adab: Le Miroir Soufi Au XVIIe Siècle.” In Ethics and Spirituality in Islam, edited by Francesco Chiabotti, Eve Feuillebois-Pierunek, Catherine Mayeur-Jaouen, and Luca Patrizi. Leiden: Brill, 2017.
Çakır, Adalet. “Aziz Mahmud Hüdâyî’nin Ecvibe-i Mutasavvıfâne’si ve Celvetiyye Tarîkatının Bazı Esasları.” Tasavvuf İlmî Akademik Araştırma Dergisi 35, no. I (2015): 59–96.
Farid ad-Din ʿAttar. Farid Ad-Din ʿAttar’s Memorial of God’s Friends: Lives and Sayings of Sufis. Translated by Paul Losensky. New York & Mahwah: Paulist Press, 2009.
———. Tadhkirat Al-Awliya. Edited by Muhammad İsti’lami. Tahran: İntisharat-i Zawwar, 1386.
Felek, Özgen, Kitâbü’l-Menâmât: Sultan III. Murad’ın Rüya Mektupları. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2014.
———. “(Re)Creating Image and Identity: Dreams and Visions as a Means of Murâd III’s Self-Fashioning.” In Dreams and Visions in Islamic Societies, edited by Özgen Felek and Alexander D. Knysh, 249–72. Albany: SUNY Press, 2012.
Feridüddin Attar. Evliya Tezkireleri. Çeviren Süleyman Uludağ. İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 2005.
———. “Tercüme-i Tezkiretü’l-Evliya.” Çeviren Anonim, 1646. Hüdai Efendi 01045. Hacı Selim Ağa.
Kafadar, Cemal. Kim Var İmiş Biz Burada Yoğ İken. İstanbul: Metis Yayınları, 2009.
Kaplan, Cankat. “Rethinking the Institutionalization of Sufism in Ottoman Lands through the Tarikatname Genre, 15th and 17th Centuries.” Tamamlanmamış Doktora Tezi, Central European University, 2025.
Kurz, Marlene. Ways to Heaven, Gates to Hell: Fazlizade ʿAli’s Struggle with the Diversity of Ottoman Islam. Berlin: Ebvarlag, 2011.
Niyazioğlu, Aslı. Dreams and Lives in Ottoman Istanbul: A Seventeenth-Century Biographer’s Perspective. New York: Routledge, 2017.
———. “Dreams Ottoman Biography Writing and the Halveti Sunbuli Sheikhs of the Sixteenth-Century Istanbul.” In Many Ways of Speaking about the Self: Middle Eastern Ego-Documents in Arabic, Persian, and Turkish (14th-20th Century), edited by Ralf von Elger and Yavuz Köse. Harrassowitz Verlag, 2010.
———. “Halveti Sünbüli Şeyhlerinin Rüyaları ve Osmanlı Biyografi Yazıcılığı.” Doğu Batı Osmanlılar III, no. 53 (2010): 21–38.
———. “Rüyaların Söyledikleri.” In Âşık Çelebi ve Şairler Tezkiresi Üzerine Yazılar, derleyen Hatice Aynur and Aslı Niyazioğlu, 71–84. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları, 2011.
Sariyannis, Marinos. “The Kadızadeli Movement as a Social and Political Phenomenon: The Rise of a ‘Mercantile Ethic?’” In Political Initiatives from the Bottom-Up in the Ottoman Empire, 2012. Rethymno: Crete University Press, 2009.
Zilfi, Madeline C. The Politics of Piety: The Ottoman Ulema in the Post-Classical Age (1600-1800). Minneapolis: Bibliotheca Islamica, 1998.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 Nesir: Edebiyat Araştırmaları Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
