Ana yönlendirme menüsünü atla Ana içeriği atla Site alt kısmını atla

Kitap Değerlendirmesi

Sayı 9 (2025): Dosya: "Felsefe ve Edebiyatta Mimesis"

Tanrısal Sessizlikte Yankılanan İnsan Sesi: Tevfik Fikret ve Modern Osmanlı Şiiri: Deniz Aktan Küçük. Tabiat Kitap, 2023. 360 pp.: ISBN 9786057111876

DOI
https://doi.org/10.64957/nesir.1804455
Gönderildi
10.09.2025
Yayınlanmış
23.10.2025

Özet

Deniz Aktan Küçük’ün  2023 yılında yayımladığı çalışması Tanrısal Sessizlikte Yankılanan İnsan Sesi: Tevfik Fikret ve Modern Osmanlı Şiiri, Tevfik Fikret şiirini hem yeni Türk edebiyatının şablonlaşmış açıklamalarından hem de Türk modernleşmesinin erekselci  tarih anlatısından kaçırarak yeni bir okuma sunuyor. Çalışmanın temel sorunsalı, yazarın “Osmanlı” olarak nitelediği ve Tevfik Fikret’in şiirlerindeki lirik ses / şiir kişisi ile özdeşleştirdiği farklı öznelliklerin, modernliği -tarih içinde tekamül- ederek nasıl tecrübe ettiği. Kitap boyunca adına özne denilen bu soyut / metinsel varoluş hâlleri, “Tevfik Fikret” ile özdeşleştirilmekten tutarlı bir kuramsal tavırla kaçırılıyor.  Yazar bir yandan yeni Türk edebiyatı dizgesi içinde Tevfik Fikret’e dair önemli bir açıklama işlevi gören yaygın biyografik malumatın ve psikolojist argümanların, öznenin modernlik tecrübesine dair herhangi bir belirlenimci  role sahip olmasını istemiyor. Aktan Küçük bir yandan da bu soyut özneyi, hem modern felsefenin özne problemine angaje ederek evrenselleştiriyor, hem de tarihselci bir manevrayla ona “modern Osmanlı” paradigması için açıklayıcı  bir örneklem değeri atfediyor. 

Referanslar

  1. Kahramanoğlu, Kemal. 2006. Divan Şiiri: Değişen Dünyada Kaybolmuş Paradigma. Çizgi Kitabevi.
  2. Kaplan, Mehmet. 2006. Tevfik Fikret: Devir, Şahsiyet, Eser. Dergâh Yayınları.
  3. Kojeve, Alexandre. 2012. Hegel Felsefesine Giriş. Çeviren Selahattin Hilav. Yapı Kredi Yayınları.
  4. Küçük, Deniz Aktan. 2023. Tanrısal Sessizlikte Yankılanan İnsan Sesi: Tevfik Fikret ve Modern Osmanlı Şiiri. Tabiat Kitap.
  5. Pelvanoğlu, Emrah. 2006. “Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Şiir Eleştirisinde Avrupa Merkezlilik.” Yüksek lisans tezi, İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi.
  6. ———. 2018. Tanzimat ve Metatarih: Namık Kemal’in Tarih Anlatılarının Poetikası. VakıfBank Kültür Yayınları.
  7. Tanpınar, Ahmet Hamdi. 2001. Yahya Kemal. Dergâh Yayınları.
  8. Topal, Alp Eren. 2023. Cumhurdan Cumhuriyete: Osmanlı Düşüncesinde Saltanat ve Muhalifleri. Telemak Kitap.
  9. Zizek, Slavoj. 2015. Hiçten Az: Hegel ve Diyalektik Materyalizmin Gölgesi. Çeviren Erkal Ünal. Encore Yayınları.