Refakat, Şefkat, Şiddet: İnsanlarla Kedilerin Servet-i Fünûn Dergisi Döneminde Karşılaşmaları

Özet

Bu çalışmada yakın dönemlerin tartışmalarını barındıran insan sonrası (posthümanist) kuramların ışığında yaklaşık yüzyıl öncesine giderek Geçmiş Zaman Kedileri: Türk Edebiyatında Kedi Metinleri (1870-1950) derlemesinde yer alan seçilmişmetinlere odaklanılmış, bunların Servet-i Fünûn dergisi çevresiyle ilişkileri “insanve insan olmayan” odağında tartışmaya açılmıştır. Derginin veri tabanında “kedi”,“hayvan”, “tabiat” vd. anahtar sözcüklerle yapılmış arama sonuçlarından seçilmişkurmaca ve kurmaca dışı metinlerle derlemede yer alan kurmaca ve kurmaca dışımetinlerin zamansal örtüşmeleri ekseninde, “kedilik hâlleri”, insan dışının temsilbiçimleri, dergide ve derlemede yer alan metinler arasındaki benzerlik ve farklılıklaryakın okuma yöntemiyle tartışılmıştır. Kedilerin, insan dışı hayvanların (ve) hattamikropların, bakterilerin metinsel temsil biçimleri, modernist-hümanist paradigmanın başat olduğu bir dönemde, insanmerkezci anlayışa ilişkin çeşitli çatışmalar vemutabakatlar sunuyor. İnsanı insan olmayanlardan, insan dışı hayvanlardan ayırankesin bir çizginin varlığı kabulüne meydan okuyan bu çalışma; insanlarla insanolmayanların ilişkilerini yoldaşlık, refakat, sevgi, bakım, şiddet, çatışma ilişkileriyleaçımlamayı amaçlamaktadır.