Otobiyografi ve Cinsiyet
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.7827088Özet
Otobiyografik özne geleneksel olarak erkektir. Bu sadece yazarlığın ve öz farkındalığın öncelikle erkeklere atfettiği, tarihsel olarak belirlenmiş toplumsal cinsiyet ilişkileri meselesi değildir, aynı zamanda otobiyografi ve otobiyografi teorisi söylemi açısından da sonuçları vardır. Hermenötiğe dayanan otobiyografi tartışması uzun süre yüzünü ‘üç yıldıza’, yani Augustinus, Rousseau ve Goethe’ye dönmüştür. “Ben, yaşam üzerine düşünmenin en doğrudan ifadesi olan otobiyografilere bakıyorum. Augustinus, Rousseau, Goethe bunun tipik tarihsel biçimlerini gösterirler” diye yazar Wilhelm Dilthey.[1] Sosyal tarih alanındaki otobiyografik araştırmalar, otobiyografide tasvir edilen bireyin kimlik oluşum sürecinin toplumsal bir rolün üstlenilmesi ve yerine getirilmesiyle sona ermesinden bahsettiği zaman,[2] üstü örtülü olarak erkek birey kastedilmektedir, çünkü kadınların 20. yüzyılda hâlâ sıklıkla oynadıkları rol, yalnızca sınırlı bir anlayışla toplumsal bir roldür. Bir bireyin toplumsal konumu öncelikle mesleğiyle belirlenir ve kadınların geleneksel ‘mesleği’ - çoğu zaman benzer şekilde tasvip edilip ciddiye alınmadan ve kadınların farklı bir ‘meslek seçmesi’ ihtimali olmaksızın - aile alanıyla ilgilidir. Otobiyografik-tarihsel bir perspektiften bakıldığında, kadınlar için bağımsız bir ‘sosyal rol’den ve dolayısıyla otobiyografik bir özne statüsünden söz edilemez. Elbette araştırmalar bu kritik durumun farkına varıp 1980’lerden bu yana toplumsal cinsiyet konusunu otobiyografi teorisi ve sistematiği açısından giderek daha fazla ele almış ve özellikle kadınların otobiyografik metinlerine ilgi göstermiştir.[3]
[1] Wilhelm Dilthey, Der Aufbau der geschichtlichen Welt in den Geisteswissenschaften, haz. Manfred Riedel (Frankfurt/M: 1981, ilk yayın tarihi 1910), 244.
[2] Krş. Bernd Neumann, Identität und Rollenzwang. Zur Theorie der Autobiographie (Frankfurt/M: 1970), 23.
[3] Konuyla ilgili genel bir değerlendirme için bkz. Michaela Holdenried, Autobiographie (Stuttgart: 2000), 62-84 ve Martina Wagner-Egelhaaf, Autobiographie (Stuttgart/Weimar: 2005), 96-103.
Referanslar
Augustine, Aurelius. Bekenntnisse. Çeviren Wilhelm Thimme. München: 1982. 397-398. [İtiraflar. Çeviren Çiğdem Dürüşken. Alfa, 2019]
Carossa, Hans. Eine Kindheit. Frankfurt/M: 1977.
de Man, Paul. “Autobiographie als Maskenspiel.” Die Ideologie des Ästhetischen içinde. Hazırlayan Christoph Menke, aus dem Amerikanischen von Jürgen Blasius. Frankfurt/M: 1993. 131-146.
Dilthey, Wilhelm. Der Aufbau der geschichtlichen Welt in den Geisteswissenschaften. Hazırlayan Manfred Riedel. Frankfurt/M: 1981. [İlk yayın tarihi 1910]. [Tarihsel Dünyanın Tin Bilimlerinde Kurulumu. Çeviren Arslan Topakkaya. İstanbul: Fol, 2021]
Eckermann, Johann Peter. Gespräche mit Goethe in den letzten Jahren seines Lebens. Johann Wolfgang von Goethe. Sämtliche Werke içinde. Hazırlayan Christoph Michel. 40 Bde., Bd. II/12, Frankfurt/M. 1999, Eintrag vom 30. 3. 1831 (İlk yayın tarihi 1838-43 in 3 Bden. veröffentlicht).
Gay, Peter. Meine deutsche Frage. Jugend in Berlin 1933-1939. München: 2000.
Goethe, Johann Wolfgang von. Aus meinem Leben. Dichtung und Wahrheit. Sämtliche Werke içinde. Hazırlayan Klaus-Detlef Müller. Bd. I/14. Frankfurt/M. 1986 (Teile 1-3 İlk yayın tarihi 1811-14 erschienen. Teil 4 İlk yayın tarihi 1833 herausgegeben). [Yaşamımdan: Şiir ve Hakikat. Çeviren Mahmure Kahraman. İstanbul: İş Bankası, 2015]
Goldmann, Stefan. “Topos und Erinnerung. Rahmenbedingungen der Autobiographie.” Der ganze Mensch. Anthropologie und Literatur im 18. Jahrhundert içinde. Hazırlayan Hans-Jürgen Schings. Stuttgart/Weimar: 1994. 660-675.
Goodman, Katherine R.. “Weibliche Autobiographien.” Frauen Literatur Geschichte. Schreibende Frauen vom Mittelalter bis zur Gegenwart içinde. Hazırlayan Hiltrud Gnüg ve Renate Möhrmann. Stuttgart: 1999. 166-176.
Gronemann, Claudia. “‘Autofiction’ und das Ich in der Signifikantenkette. Zur literarischen Konstitution des autobiographischen Subjekts bei Serge Dubrovsky.” Poetica 31 (1999): 237-262.
Dies.. Postmoderne/Postkoloniale Konzepte der Autobiographie in der französischen und magghrebinischen Literatur. Autofiction – Nouvelle Autobiographie – Double Autobiographie – Aventure du texte. Hildesheim/Zürich/ New York: 2002.
Heuser, Magdalene (Hazırlayan). Autobiographien von Frauen. Beiträge zu ihrer Geschichte. Tübingen: 1996.
Holdenried, Michaela. Autobiographie. Stuttgart: 2000.
Dies. (Ed.). Geschriebenes Leben. Autobiographik von Frauen. Berlin: 1995.
Kaschnitz, Marie Luise. Gesammelte Werke. Hazırlayan Christian Büttrich ve Norbert Miller. 3. Bd.: Die autobiographische Prosa II. Frankfurt/M: 1981-1989.
Dies.. Tage, Tage, Jahre. Aufzeichnungen. in: Marie Luise Kaschnitz. Gesammelte Werke. Hazırlayan Christian Büttrich ve Norbert Miller. 3. Bd.: Die autobiographische Prosa II. Frankfurt/M: 1981-1989: 7-338.
Kormann, Eva. “Gattung, Geschlecht und gesellschaftliche Konstruktion. Das Beispiel der Autobiographik des 17. Jahrhunderts.” Jahrbuch für Internationale Germanistik. Reihe A, 62 (2003): 87-93.
Kosta, Barbara. Recasting Autobiography. Women’s Counterfictions in Contemporary German Literature and Film. Ithaca/London: 1994.
Lejeune, Philippe. Der autobiographische Pakt. Çeviren Wolfram Bayer ve Dieter Horning. Frankfurt/M: 1994.
Misch, Georg. Geschichte der Autobiographie. 1. Bd.: Das Altertum. 3. stark vermehrte Auflage. I. Hälfte. Bern 1949; II. Hälfte. Bern 1950 (İlk yayın yeri ve tarihi Leipzig ve Berlin 1907); 2. Bd.: Das Mittelalter. 2. Aufl., I. Teil: Die Frühzeit. I. Hälfte. Frankfurt/M. 1969; II. Hälfte. Frankfurt/M. 1970 (İlk yayın tarihi Frankfurt/M. 1955); 3. Bd.: Das Mittelalter. Das Hochmittelalter im Anfang. I. Hälfte. Frankfurt/M. 1959; 2. Hälfte. Frankfurt/M. 1962; 4. Bd.: I. Hälfte: Das Mittelalter. Das Hochmittelalter in der Vollendung. Hazırlayan Leo Delfoss. Frankfurt/M: 1967; II. Hälfte: Von der Renaissance bis zu den autobiographischen Hauptwerken des 18. und 19. Jahrhunderts. bearb. von Bernd Neumann. Frankfurt/M: 1969.
Neumann, Bernd: Identität und Rollenzwang. Zur Theorie der Autobiographie. Frankfurt/M: 1970.
Niethammer, Ortrun. Autobiographien von Frauen im 18. Jahrhundert. Tübingen/Basel: 2000.
Okely, Judith. “Anthropology and autobiography. Participatory Experience and Embodied Knowledge.” Anthropology and Autobiography içinde. Hazırlayan Judith Okely ve Helen Callaway. London 1992: 1-8.
Rousseau, Jean-Jacques. Die Bekenntnisse, übersetzt von Alfred Semerau. in: Ders. Die Bekenntnisse. Die Träumereien des einsamen Spatziergängers. München: 1978. [İlk yayın tarihi 1782]: 5-646. [İtiraflar. Çeviren Kenan Somer. İstanbul: Islık, 2022]
Schweikert, Uwe. “Vom Ich zu den Vielheiten des Ich. Zur autobiographischen Prosa von Marie Luise Kaschnitz.” “Für eine aufmerksamere und nachdenklichere Welt: Beiträge zu Marie Luise Kaschnitz içinde. Hazırlayan Dirk Göttsche. Stuttgart: 2001. 27-40.
Stanford Friedman, Susan. “Women’s Autobiographical Selves. Theory and Practice.” The Private Self. Theory and Practice of Women’s Autobiographical Writings içinde. Hazırlayan Shari Benstock. Chapel Hill/London: 1988. 34-62.
Wagner-Egelhaaf, Martina. Autobiographie. Stuttgart/Weimar: 2005. [İlk yayın tarihi 2000].
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 Nesir: Edebiyat Araştırmaları Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
