Nesir: Edebiyat Araştırmaları Dergisi

Gelenekle Çatışan Modernleşme: Şii Entelektüel Ahmed Rızâ’nın (1872-1953) 20. Yüzyıl Başlarında Arap Dünyasının Entelektüel-Kültürel Değişimine Katkısı

Sarjoun Karam; Alptuğ Ahmet Güney — Wed, 18 Oct 2023 00:00:00 +0300

Bu çalışmanın tematik odağı, Nahḍa (yeniden doğuş, rönesans) olarak adlandırılan dönemdir. Albert Hourani'ye göre Nahḍa, Napolyon'un Mısır seferinden 1939'da İkinci Dünya Savaşı'nın başlamasına kadar uzanan ve Arap dünyasında sosyal alanda köklü bir dönüşümün yaşandığı, aynı zamanda edebi-kültürel alanda da ciddi değişiklikleri beraberinde getiren bir dönemdir. Örneğin, Nahḍa, basının, matbaanın, modern modellere dayalı okulların veya üniversitelerin tanıtılmasına ve yayılmasına ve roman veya novella gibi Batı'dan gelen edebi türlerin kurulmasına yol açmıştır. Ancak Nahḍa sırasında Arap dünyasında siyasi alanda da yeni kavramlar ortaya çıktı ve bunların hepsi farklı yorumlanmış bir Arap kimliğine dayalı olup Osmanlı yönetiminden kurtulmayı amaçlamaktaydı. Ne var ki özlenen bu siyasi hürriyet ve kültürel yeniden doğuşa, Arap dilinin modern dünyaya uyarlanabilmesi için yenilenmesinin de eşlik etmesi gerekiyordu. Bu konudaki tartışmalar, 19. yüzyılın sonlarına doğru yeni ortaya çıkan ve yabancı kelimelerin benimsenmesi ve çeviri sözcükler yoluyla Arap diline girecek modern neolojizmler yaratma sorunuyla ilgilenen basında bulunabilir.

Şiir Hakkında Bazı Mülâhazalar

Ahmet Haşim; Nefise Kahraman — Wed, 18 Oct 2023 00:00:00 +0300

Kariin bu kitapta okuyacağı “Bir Günün Sonunda Arzu” isimli manzume ilk intişar ettiği zaman, mânası bazılarınca lüzumundan fazla muğlak telakki edilmiş ve o münasebetle şiirde “mâna” ve “ vuzuh” hakkında hayli şeyler söylenmiş ve yazılmıştı. Bu dakikada bunların hiçbirini hatırlamıyoruz. Nasıl hatırlayabilelim ki söylenen ve yazılanların bir kısmı şetm ve tahkîr ve bir kısmı da yevmî gazete hezeliyâtı nev’inden şeylerdi. Düşünüş ayrılığından dolayı hakaret, öteden beri bizde kullanılan aşınmış bir silâhtır ki, şerefsiz bir miras hâlinde, aynı cinsten kalem sahipleri arasında batndan batna intikal eder. Onun için hiçbir edebî nesil, bu tarz münakaşaları tanımamış olmakla iftihar edemez. Hele, ilim ve edeb sâhalarında nekre ve maskara, gâh âlim, gâh münekkit, gâh sanatkâr kılığında merkebini serbestçe koşturabildiğinden beri, fikir alış verişinde artık insanî âdâba riayet edildiğini görmeği ümit etmek çocukça bir safvet olur.

Vatan ve Dil

Hans-Georg Gadamer; Servet Gündogdu — Wed, 18 Oct 2023 00:00:00 +0300

Vatan, insanın seçip değiştirebileceği bir ikamet yeri değildir. Dahası insan vatanını unutamaz da... Schelling’in meşhur tabirini kullanacak olursak, o ezelî [Unvordenklich] bir şeydir. Bu nedenle, sürgündeki yaşama, kişinin dışlandığını bildiği vatanına dair düşünceler, -dolayısıyla geri dönüş [Rückkehr] söz konusu olmasa bile geri dönüş düşünceleri de- gayriihtiyari eşlik eder. Vatan unutulmazlığını sürdürür. Mobilizasyonun giderek arttığı günümüz dünyasında vatan, hareketliliğin çok sınırlı olduğu eski zamanlardakiyle aynı anlamı taşımaz artık. O dönemlerde kişinin menedildiği vatanına sürgünden dönmeyi düşünmesi de aynı sebeple, tekrar tekrar maruz kaldığı bir dışlanmışlık gibi kendini gösterirdi. Bu andan itibaren her sürgün ağırdır ve sürgünün kaldırılacağı, kişinin vatanına dönebileceği umudu da her zaman canlıdır. Romalı şair Ovidius’un Karadeniz’deki sürgününde yaktığı ağıtlar bugün dahi insanlığın kalbinde çınlar.

1700 Yılı Dolaylarında Politik Zooloji: Dimitri Kantemir’in “Hiyeroglifik Tarih”i

Konrad Petrovszky; Alptuğ Ahmet Güney — Wed, 18 Oct 2023 00:00:00 +0300

Osmanlı İmparatorluğu’nun çeşitli edebiyatları arasında, Dimitrie Kantemir’in alegorik romanı Istoria ieroglifică, terimin modern anlamıyla bile örtüşebilecek şekilde Türkçe dışı edebiyat örneklerinden biri olarak öne çıkmaktadır. Seküler edebiyat esas olarak kronikler, antik dönem ya da Bizans dönemi metinlerinin çevirileri ve kopyaları ile el yazması muhtelif kitaplardaki popüler anlatılardan (genellikle İncil’deki Apokrif’e dayanan fabllar ve hikâyeler) oluşuyordu. Belles-lettres anlamında edebiyattan bahsederken düşünmeye alışkın olduğumuz metin türlerinin çoğu XVIII. yüzyılın sonlarına kadar mevcut değildi. Dimitrie Kantemir’in halefi ve selefi olmayan roman à clef’inin istisnai konumu da buradan ileri gelir.

1932-1942 Yılları Arasında Vakit ve Cumhuriyet Gazetelerinde Yayımlanan Makalelerin Etimolojik Analizi

Maria Pia Ester Cristaldi — Wed, 18 Oct 2023 00:00:00 +0300

1932 yılında Türk hükümeti tarafından kurulan Türk Dil Kurumu, Türk dilinin söz varlığı ile ilgili dilbilimsel araştırmalara yön vermeyi amaçlamaktadır. Bu kurumda yürütülen araştırmalar; gazetecilerin, yazarların ve öğretmenlerin etimolojisi Arapça veya Farsça olan kelimeler yerine Türkçe kelimeleri kullanmaya teşvik eden kampanyalara yol açmıştır. Bununla birlikte, bu dönemde çıkan gazeteler, Türk Dil Kurumu üyelerinin dil reformunu ilerletme yollarını temsil etmektedir. Bu bağlamda Cumhuriyet ve Vakit, dönemin en popüler gazetelerindendir. Bu makalenin amacı, 1932-1942 yılları arasında Cumhuriyet ve Vakit gazetelerinde yayınlanan haberlerde kullanılan kelimelerin etimolojik analizi yoluyla, Türk Dil Kurumu’nun kuruluşunu takip eden ilk on yılda Türkçenin söz varlığı üzerine etkisini değerlendirmektir. Bunun yanı sıra, bu çalışma, dikkate alınan dönem boyunca incelenen metinlerde Arapça, Farsça ve Türkçeden gelen kelimelerin yüzdelerinin sabit kaldığını göstermeyi amaçlamaktadır.

Edebiyat Cumhuriyeti’nin Dilini Döndürmek: Başrahip Henri Grégoire’ın Devrimci Çeviri Siyaseti

Burcu Gürsel — Wed, 18 Oct 2023 00:00:00 +0300

Fransız Devrimi’nin önemli aktörlerinden olan başrahip Henri Grégoire, köleliğin kaldırılması, azınlık hakları, kültür varlıklarının korunması, Edebiyat Cumhuriyeti’nin tasavvuru gibi birçok alanda öncülük yapmıştır. Bu yazı, Grégoire’ın dil siyasetine yaptığı tartışmalı ve himayeci katkıların bütün katmanlarındaki temel ölçütün çevrilebilirlik olduğunu gösterir. Devrimin gösterge krizinde beliren dil devrimi fikri doğrultusunda Grégoire, diller arasında siyasi bir hiyerarşi kurarak çevrilebilirliğin yönünü tayin eder. Gösterge katmanında, müphemlik yaratan eşanlamlı sözcükleri inceler, yeni sözcüklerin üretimini siyasileştirir, diller arası sözcük transferini öngörür. Çelişkili bir ölçüt olarak çevrilebilirlik, Eski Rejim’le bağdaştırılan Latince ve yerel dilleri “döndürme” saikini de beraberinde getirir. Dini törenlerde kullanılan ölü Latincenin Fransızcaya çevrilmesi gerekirken, Eski Rejim’in kültür varlıklarındaki Latince, ibretlik kalıntılar halinde korunmalıdır. Başrahibe göre, cumhuriyetin inşasında kanunlar yerel dillere çevriliyor olsa da bu “ana diller” arşivlenerek sonları getirilmelidir. Yerel diller, Latince ve Eski Rejim’in Fransızcası, anne-baba-çocuk üçgeninde yozlaşmış bir aile tablosu çizer. Yazışmalarla yürüttüğü anketlerde Grégoire, Bonaparte’ın işgal ettiği Mısır üzerine benzeri söylemlerde bulunarak, kadim ve “bilgin” bir toplumun işgal, asimilasyon ve çevirisini destekleyebildiğini gözler önüne serer. En üst katman olan Edebiyat Cumhuriyeti ise bilginler arasında mektuplaşma ve çeviriyi sağlarken, aynı zamanda Fransızcanın hegemonik çeviri dili olmasını amaçlar.

Evdeki Nineler, Halalar, Teyzeler: Erken Cumhuriyet Dönemi Romanında Yaşlı Kadın Figürlerinin Kutsal ile İlişkisi

Nurseli Gamze Korkmaz — Wed, 18 Oct 2023 00:00:00 +0300

Bu çalışmada 1920-1950 yılları arasında yayımlanmış romanlar arasından seçilen örnekler üzerinden, romanlarda çoğunlukla başat roller üstlenmeyen ikinci üçüncü nesilden kadın figürlerin kutsalla kurdukları ilişki sekülerleşmenin “gerileme”, “farklılaşma” ve “hususileşme” tezleri bağlamında irdelenmektedir. Buna göre analiz edilen roman figürlerinin olumlu ya da olumsuz nitelikler taşımaları ve dindarlık düzeyleri, zımni yazarların da modernleşme süreçleri karşısındaki çeşitli çelişki ve endişelerini yansıtmaktadır. Çalışmanın temel argümanlarından biri incelenen romanlarda sekülerleşmenin başat bir akım olduğu, kutsalın hiçbir biçimiyle sekülerleşme öncesi otantik din anlayışına dayanmadığıdır. Çalışmada ileri sürülen bir başka argüman ise zımni yazarların analiz edilen roman figürlerine dair tutumlarının salt ideolojik bir yaklaşımı değil aynı zamanda sahici bir iç çatışmayı da açığa çıkardığı yönündedir. Buna göre “Giriş”te çalışmanın kapsam, yöntem ve amaçlarına dair genel bilgiler verilmiş, ilk alt başlıkta Matmazel Noraliya’nın Koltuğu örneğinden hareketle bu dönem romanlarında görülen yaşlı kadınların dindarlık temsilleri analiz edilmiştir. İkinci ve üçüncü alt başlıklarda ise bu dindarlık temsilleri farklı boyutlarıyla ele alınarak bütüncül sonuçlara ulaşmak hedeflenmiştir. Karakterler analiz edilirken özellikle anlatı bilimsel bir yaklaşım benimsenerek zımni yazarların roman kişileriyle aralarındaki mesafe ve özdeşleşme ilişkileri göz önünde bulundurulmuştur.

Halide Edib ve Şarkın Hindistan Hâlleri

Emrah Pelvanoğlu — Wed, 18 Oct 2023 00:00:00 +0300

Halide Edib Adıvar (1884-1964), modern Türk edebiyatının ilk uluslararası figürlerinden biridir. Bu yazıda onun uluslararası bir yazar olarak 1935 yılında Hindistan’a yaptığı seyahat ve bu seyahatin verimi olarak yayımlanan Inside India (1937) ve Conflict of East and West in Turkey (1935) üzerinde duracak ve II. Dünya Savaşı’nın hemen öncesindeki 1930’lar dünyasının krizleri karşısında Hindistan üzerinden önerdiği alternatif tezleri ele alacağım. Halide Edib’in emperyalist milliyetçiliği aşmak adına gösterdiği dikkate değer düşünsel çabalara rağmen, özcü ikili karşıtlıklara dayanan sentez önerilerinin kendi tarihselliğinin belirlediği Avrupa merkezci düşünsel reflekslerinden ve Oryantalist düşünce üslubundan çıkamadığını iddia edeceğim. Bu bağlamda onun “Doğu” ve “Batı” arasında gördüğü özsel farklılıklarla, Hindu ve Müslümanlar arasında gördüğü epistemolojik ayrımlar arasındaki benzerliklere işaret edeceğim.

Bir Dinozorun Eleştirileri: Mîna Urgan ve Erich Auerbach ile Virginia Woolf Okumak

Esra Almas — Wed, 18 Oct 2023 00:00:00 +0300

Yazar, aktivist ve akademisyen Mîna Urgan’ın (1915-2000) Virginia Woolf (1995) başlıklı çalışması, Virginia Woolf (1882-1941) üzerine Türkçe yazılmış tek monograftır. Urgan’ın toplumsal cinsiyet, akli denge ve iyi yazın hakkındaki düşüncelerine dair ipuçları veren eser antisemitizm eleştirisi de içerir. Böylece Urgan Nazizm sırasında Türk üniversitelerinde eğitim öğretim faaliyetlerinde bulunan Alman-Yahudi mültecilerden ve karşılaştırmalı edebiyatın kurucularından olan hocası Erich Auerbach’ı (1892-1957) da selamlar. Kimliklerin ilişkiselliğini bir çıkış noktası olarak ele alarak yaşam anlatısı ve edebiyat eleştirisi bağlamında üç yazarı bir araya getiren bu çalışma, kişisel ve tarihsel bağlam merkezli bir karşılaştırmalı edebiyat okuması sunar. Türkiye’deki eleştiri geleneğinin uluslararası platformdaki yerini ve ulus ötesi bağlantılarını hatırlatarak yeni anlam ağları önerir.

Ezra Pound Mecazi İmgeye Karşı: İmgecilik, Somut Doğrudanlık ve Yeni Eleştiri

Efe Murat Balıkçıoğlu — Wed, 18 Oct 2023 00:00:00 +0300

1915 yılında yayımladıkları bir bildiriyle spekülasyona dayalı mecazi imgeye karşı nesnel, doğrudan ve arı bir imge anlayışını öne çıkaran Londra merkezli İmgecilik Okulu (1913-1917), somut doğrudanlığı ve sözcüklerin ekonomik kullanımını çağdaş şiirin en hakiki ilkeleri olarak belirlemiştir. Ezra Pound’un sonraki yıllarda yazdığı şiirlerde de takip edeceği bu anlayış, Londra’da ilişki kurduğu W. B. Yeats, Ford Madox Ford ve T. E. Hulme gibi edebiyatçıların da etkisiyle Girdapçılık (Vorticism) döneminin enerjisiyle birleşecek, ömrünün büyük kısmı boyunca kurguladığı Kantolar’daki metin kolajlarının özünü teşkil edecektir. Bu makale kendi tarihsel dönemi içinde İmgecilik Okulu’nun faaliyetlerinin, fikirlerinin ve etki alanının zihin haritasını çıkarmayı amaçlamakla beraber, Yeni Eleştiri ekolünün Pound’a ve imgeciliğine getirdiği eleştirilere yer verecektir. Pound’un sonraki yıllarda devam ettirdiği nesnel imgenin şiire kolaj olarak yedirilmesi ve somut doğrudanlık fikirleri, çağdaşı Amerikan eleştirmenleri tarafından göz ardı edilmekle kalmayıp, anlamsız, karmaşık ve tutarsız olmakla suçlanacaktır. Oysa Pound, son şiirlerinde bile somut/nesnel ve doğrudan imgeyi önceliklendirmekte, İmgecilik yıllarında savunduğu şiir anlayışını geç Kantolar’da da devam ettirmektedir.

Yorum Cemaati Olarak Edebiyat Toplulukları: Şiirin Dağılışı ve Poetikanın Yası

Servet Gündogdu — Wed, 18 Oct 2023 00:00:00 +0300

Edebiyat toplulukları ve bu toplulukların mensuplarının şiir üzerine yazdıkları manifesto, önsöz ve nesir formundaki diğer üretimler, genel anlamda şiir üzerinde bireysel veya kolektif bir düşünme çabası olduğu için herhangi bir dönemde neyin edebiyat olup olmadığını belirlemeye çalışan normatif poetikalar olarak dikkat çeker. Yirminci asır modern Türk edebiyatında giderek belirginleşen edebiyat topluluklarının edebiyat için yeni normlar belirlemeyi amaçlayan poetika üretimleri bir yandan şiir ve poetika ilişkisi üzerinde yeniden düşünmeyi zorunlu kılarken öte yandan edebiyatın oluşagelen farklı anlaşılma tarzlarının tarihsel ve teorik düzlemde bir yeniden okuması olması nedeniyle edebiyat teorisi ve tarihi yazımı açısından da kritik soruları beraberinde getirir. Bu makalede öncelikle edebiyat topluluklarının şiirlerini poetikaya ihanet veya sadık kalamama şeklinde yorumlayan düşünme tarzı analize tabi tutulur, daha sonra ise bu şiir-poetika ilişkisinin edebiyatı edebiyatsızlaştırdığı iddia edilir. Son olaraksa, şiir ve poetika arasında, birinin diğerini baskılamadığı ve diyalojik yapıda bir ilişkinin imkânları için bilhassa “ihanet” ve “sadakat” kavramları yeniden poetik düzlemde yorumlanarak bu kavramlara dair değişimin edebiyat teorisi ve tarihi için imkânları belirginleştirilmeye çalışılır.

Türkçede –(y)AcAk Muamması: Zaman-Görünüş-Kiplik Yorumlamaları Üzerine Bir Tahkik

Halil İskender — Wed, 18 Oct 2023 00:00:00 +0300

Bu makale, Türkçede yaygın olarak tartışılan bir dilbilim unsuru olan ve geleneksel olarak gelecek zaman işaretleyicisi olarak kabul gören –(y)AcAk biçimbirimi ile gelecek zaman gönderiminin nasıl tesis edildiğini araştırmaktadır. Mevcut tahliller, bulundukları kıymetli katkılara rağmen mezkûr biçimbirimin gözlemlenen dağılım ve yorumlanma özelliklerinin tamamını ihata etmekten uzaktır. Müteakip sayfalarda, önceki izahların eleştirel bir tetkikine girişilecek, zaman, görünüş, kiplik ve çok işlevlilik temelli izahlar üzerinde durulacak ve bu minvaldeki tetkiklere dair sorunlar ve açmazlar sunulacaktır. –(y)AcAk'ın esrarengiz doğasına yeni bir açıklama getirmek bu makalenin takati dahilinde olmasa da sunulan tetkik, Rivero’nun kiplik temelli yaklaşımının ekin gözlemlenen karmaşık doğasına en iyi açıklamayı getirdiği yönündedir. Mevcut alanyazının intizamlı bir değerlendirmeye tabi tutulması ile bu alanda daha fazla araştırma yapılması gerekliliği vurgulanmaktadır. Nihai amaç, –(y)AcAk'ın Türkçe dilbilgisindeki yerine dair daha kuşatıcı bir kavrayış geliştirmeye yönelik bilgi birikimini artırmaktır. Müstakbel çalışmalar, –(y)AcAk'ın diğer dilbilimsel olgularla etkileşimini incelemek ve ilişkili dillerle derinlemesine morfosentaktik mukayeseler sunmak suretiyle bu biçimbirimin içinden çıkılmaz doğasına ışık tutabilir ve zaman, görünüş ve kiplik araştırmalarının geniş kuramsal çerçevesine katkıda bulunabilir.

Okur Dostu Bir Osmanlı Kadısının Kırmızı Mürekkepli Derkenar Notunun Beyanı Hakkındadır

Sami Arslan — Wed, 18 Oct 2023 00:00:00 +0300

Müellif ve müstensih gibi yazma eserin telifleşmesine katkıda bulunan yazma eser okurlarının nüshalar üzerine çeşitli amaçlarla bıraktığı notlar metin dışı unsur, kuyûdât vs. gibi çeşitli isimlerle anılır. Kıraat, temellük, fevâid gibi birçok alt başlığı bulunan kuyûdât, metinlerin bıraktığı boşlukları doldurmanın yanında tarih ve kültür tarihi başta olmak üzere birçok disipline yardımcı kaynaklık ederek adeta kendileri de bir metne dönüşür. Bu muhtasar yazı on altıncı yüzyılın ortasında Humus’ta bir Osmanlı kadısı tarafından kırmızı mürekkeple düşülmüş böylesi bir derkenar notunun hikâyesini merkeze almaktadır. İlgili derkenar notunun çeşidi, yazılış sebebi, işaret ettiği tarihsel ve kültürel dolaylı anlatımlar bu yazının konusunu oluşturmaktadır.

Vakıflar Genel Müdürlüğü 2011 Numaralı Belgeye Göre Süleymaniye Külliyesi Dahilinde Bulunan Bir Kütüphanenin Kitap Listesi ve Listenin Tarihlendirilmesi

Nimet İpek — Wed, 18 Oct 2023 00:00:00 +0300

Çalışma, daha önce araştırmacıların dikkatinden kaçmış, Vakıflar Genel Müdürlüğü 2011 numarada Süleymaniye Kütüphanesi Defteri şeklinde kaydedilen kitap listesinin tarihselleştirmesini sağlamaktadır. Üç bölümden oluşan defterin ilk bölümü, başından bir varağın kopuk olması sebebiyle tanımlanamamakla birlikte tüm kitap isimlerinde mühr-i sultânî ibaresini bulundurur. Diğer iki bölüm Mehmed Şâh ve Mollâ Ahaveyn’in vakfettiği kitaplarını listelemektedir. Kitap envanter listesinin, I. Süleyman’ın Süleymaniye Medreseleri’ne vakfettiği kitapların III. Murad döneminde tahrir edilerek yeniden listelenmiş hallerini sunduğu düşünülmektedir. Bu çerçevede I. Mahmud’un 1752 senesinde, Süleymaniye Camii’nin içindeki koleksiyonları yeniden organize ederek Süleymaniye Kütüphanesi ismi ile cami içinde bir kütüphane kurmasından evvel mekanda bulunan kitapların nicelik ve niteliğine dair bilgi edinilebilmektedir.

Pallavi Narayan, Pamuk’s Istanbul: The Self and The City (London: Routledge, 2022)

Ian Almond — Wed, 18 Oct 2023 00:00:00 +0300

Orhan Pamuk üzerine yazılan kitaplar çoğalıyor ve son on yıldır -Nobel Ödülü'nü kazanmasının ardından- Türkiye'de, uluslararası saygınlığı aynı düzeyde olmayan yazarlara (Ahmed Hamdi Tanpınar, Sevgi Soysal, Sait Faik, Tezer Özlü, bunlardan sadece birkaçı) odaklanma yönünde giderek artan bir hareket var. Yine de Pallavi Narayan'ın monografisi Pamuk'u ve kenti ana tema olarak seçiyor ve bazı yaklaşımlar benimsenmemiş olsa da Nobel ödüllü yazar hakkında söyleyecek yeni bir şeyler bulmayı bir ölçüde başarıyor.

Esra Dicle, Edebiyatın Duygu Haritası (İstanbul: Dergâh Yayınları, 2022)

Emriye Uyanık — Wed, 18 Oct 2023 00:00:00 +0300

Bu yazıda Esra Dicle tarafından hazırlanan Edebiyatın Duygu Haritası başlıklı kitap değerlendirilmiştir. Kitapta edebiyat eleştirisi alanının duygu çalışmalarına açacağı imkânların peşinden gidilerek aklın hükümranlığı, her şeyin ölçüsü olarak kabul edilen insan ve insana dair kabuller sorgulanmış; insan ve insan dışı aktörlerin dolaşıklığında duygulara bakılarak bir kartografya çalışması yapılmıştır. Çalışmada yazıları yer alan yazarlar tarafından duyguların ne söylediği, nasıl algılandığı, “(biz)”e ne yaptığı gibi sorular etrafında toplumsal cinsiyet normlarının yarattığı tahakküm mekanizması, kadın-erkek, duygu-akıl gibi ikilikler, kapitalizmin ürettiği matrisler çeşitli ilişkisel ağların izi sürülerek sorgulanmıştır.

Nergis Ertürk, Türkiye’de Gramatoloji ve Edebi Modernlik, çev. Merve Tabur (İstanbul: İletişim Yayınları, 2018)

Cüneyt Yüce — Wed, 18 Oct 2023 00:00:00 +0300

Nergis Ertürk’ün ilk olarak 2011 yılında İngilizce olarak yayımlanan Türkiye’de Gramatoloji ve Edebi Modernlik başlıklı incelemesi sosyoloji, felsefe ve dilbilim gibi birçok farklı disiplinle diyaloğa girer. Ertürk’ün bu kapsamlı incelemesindeki esas amacı modern Türk Edebiyatının yalnızca Avrupai türler ve akımlar tarafından şekillendiğine yönelik birbirini tekrar eden eleştirilere karşı çıkmaktır. Ertürk’e göre modern Türk edebiyatını iletişim devrimi ve Harf Devrimi’nden bağımsız incelemek verimsiz eleştirilerin bir tekrarı olacaktır. Bu yazıda Ertürk’ün söz konusu incelemesine yakından bakılacak ve metnin yepyeni sorulara alan açarak edebiyat incelemelerindeki imkânların aslında tükenmediğini gösterdiği iddia edilecektir.